W dzisiejszym blogu dowiesz się kiedy mamy do czynienia z przywłaszczeniem, kiedy przywłaszczenie jest przestępstwem, a kiedy wykroczeniem, co może być przedmiotem przywłaszczenie, jak też to co odróżnia przywłaszczenie od przestępstwa oszustwa. Temat z uwagi na liczne orzecznictwo i piśmiennictwo musi być jednak okrojony. Poza tym, każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnego do niej podejścia.
Przestępstwo przywłaszczenia – przepisy.
To co nasze chronimy najbardziej. Również ustawodawca poddaje pod szczególną ochronę własność rzeczy. Przestępstwo przywłaszczenia typizuje art. 284 K. K. (Kodeksu Karnego). W tej części bloga zajmiemy się przestępstwem przywłaszczenia w podstawowej kwalifikacji, którą dokładnie określa paragraf 1 ww. przepisu.
Kto może popełnić przestępstwo przywłaszczenia?
Zgodnie z art. 284 K.K. „kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Przestępstwo przywłaszczenia jest przestępstwem powszechnym, a więc popełnić może je każdy podmiot zdalny do ponoszenia odpowiedzialności karnej. Zachowanie się sprawcy przestępstwa określonego w art. 284 § 1 K.K. polega na przywłaszczeniu cudzej rzeczy ruchomej lub cudzego prawa majątkowego.
Co należy rozumieć przez przywłaszczenie?
Wedle wypracowanego w doktrynie i orzecznictwie stanowiska przez przywłaszczenie powszechnie rozumie się rozporządzenie jak swoją własnością cudzą rzeczą ruchomą lub cudzym prawem majątkowym, z wykluczeniem osoby uprawnionej.
Co może być przedmiotem przywłaszczenia?
Czy dana rzecz ruchoma lub prawo majątkowe może być przedmiotem przestępstwa najlepiej skonsultować z prawnikiem z Jeleniej Góry, Bolesławca jak i każdego innego miasta w Polsce, ponieważ w tym zakresie doktryna i orzecznictwo jest dość bogate, a i praktyka sądów nie zawsze bywa jednakowa. Po krótce jednak postaram się przybliżyć pojęcie rzeczy ruchomej, jak i prawa majątkowego.
Rzecz ruchoma? Oczyma nie-prawnika?
Ogólnie wskazać można, iż przedmiotem przywłaszczenia może być taka rzecz, która ma wartość majątkową, tzn. musi wyrażać się w pieniądzu. Ta owa wartość wpływa również na to czy przywłaszczenie to przestępstwo, czy wykroczenie. Warto wiedzieć, że przywłaszczenie rzeczy o wartości do 500 złotych stanowi wykroczenie – art. 119 K. W. (Kodeks Wykroczeń). Pamiętać jednak należy, iż te ograniczenie nie dotyczy broni, amunicji i materiałów lub przyrządów wybuchowych (art. 130 K. W.). Trzeba również pamiętać, że wartość rzeczy decydująca o kwalifikacji przywłaszczenia jako przestępstwa lub wykroczenia jest oceniana w odniesieniu do czasu popełnienia przywłaszczenia, a przedmiotem przywłaszczenia rzeczy ruchomej może być też sama część składowa tej rzeczy, bo z momentem odłączenia od rzeczy głównej nabywa ona charakteru odrębnej rzeczy ruchomej.
Przywłaszczenie praw majątkowych.
Jak już wspomniałam powyżej ustawodawca w art. 284 K. K. chroni także prawa majątkowe. W prawie karnym nie mamy definicji prawa majątkowe, dlatego też ustawodawca w tym zakresie przyjmuje dorobek prawa cywilnego. Niestety prawa majątkowe zaliczane są w doktrynie prawa cywilnego do najmniej wyjaśnionych i budzących najwięcej wątpliwości konstrukcji w nauce prawa. Dlatego też i w tym zakresie zachęcam do skorzystania z porady prawnej u prawnika, która rozwieje wątpliwości czy dane prawo podlega ochronie w myśl art. 284 K. K.
Czym są prawa majątkowe.
Podstawym podziałem; rozróżnieniem praw jest ich podział na prawa majątkowe i niemajątkowe. Niezwykle trudne jest jednak wyznaczenie precyzyjnej granicy między prawami majątkowymi a ich przeciwieństwem, tj. prawami niemajątkowymi. W kontekście konstrukcji znamion przestępstwa przywłaszczenia istotne z naszego punktu widzenia są jedynie prawa majątkowe, bo to one podlegają ochronie ustawodawcy. W piśmiennictwie prawa cywilnego, do którego musimy tu sięgnąć, przyjmuje się, że za prawa majątkowe uznaje się te, które bezpośrednio służą realizacji uprawnień o charakterze majątkowym oraz mających wartość majątkową, podlegających w konsekwencji wycenie według reguł rynkowych. I tu pojawia się kolejne „ale”, gdyż nie wszystkie prawa majątkowe mogą być przedmiotem przywłaszczenia. Oceny tego powinieneś dokonać jednak na spotkaniu z adwokatem z Jeleniej Góry, bo jak sam widzisz omawiane zagadnienie nie należy do tych łatwych i pomoc profesjonalisty jest tu wręcz nieodzowna.
Jakie działanie sprawcy stanowi przywłaszczenie?
Aby była mowa o przywłaszczeniu rzeczy lub prawa ustawodawca wymaga, aby to było takie działanie, które polega na postąpieniu z cudzą rzeczą tak jak właściciel, a z prawem majątkowym tak jak uprawniony. Brak tu elementu zaboru, tzn. rzecz przywłaszczana znajduje się we władaniu sprawcy, a przywłaszczane prawo może on wykonywać, albowiem przez fakt przywłaszczenia nie następuje żadna fizyczna zmiana w sytuacji rzeczy ani żadna zmiana w zakresie faktycznej możliwości wykonywania prawa. W przypadku przywłaszczenia istotny jest zamiar sprawcy. Nie wystarczy tu samo rozporządzenie cudzym mieniem, konieczne jest, aby sprawca chciał je zatrzymać bez prawnego tytułu i dysponować nim jak własnym.
Kiedy przywłaszczenie, a kiedy oszustwo?
W praktyce bardzo często przestępstwo przywłaszczenia mylone jest z przestępstwem oszustwa. Przestępstwo oszustwa reguluje art. 286 K. K. (Kodeksu Karnego). W przypadku przestępstwa oszustwa sprawca uzyskuje cudze prawo majątkowe w drodze wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania działania. Co się zaś tyczy przywłaszczenia, wejście we władanie rzeczą lub w wykonywanie prawa przez sprawcę następuje legalnie. Dopiero po objęciu rzeczy lub wykonywaniu prawa następuje element zatrzymania rzeczy lub prawa, co kwalifikuje o tym, że mamy do czynienia z przywłaszczeniem. Jeżeli sprawca zatrzymuje rzecz lub prawo nie dla siebie, ale dla innej osoby, przywłaszczenie również ma miejsce, ponieważ zatrzymując cudze mienie z przeznaczeniem dla innej osoby, postępuje z nim jak z własnym.
Nasi prawnicy w Jeleniej Górze pomogą Ci zrozumieć tematykę przestępstwa, podejmą się obrony, gdy stawiany jest Ci zarzut przywłaszczenia lub będą reprezentować Twoje interesy, gdy jesteś pokrzywdzonym w wyniku popełnienia przestępstwa przywłaszczenia.
JELENIA GÓRA – BOLESŁAWIEC – ZGORZELEC – LUBAŃ – LWÓWEK ŚLĄSKI – ZŁOTORYJA – KAMIENNA GÓRA
504 – 122 – 125