Mogłoby się wydawać, że ustalenie kto po kim dziedziczy jest sprawą łatwą. Nic bardziej mylnego. Największy problem sprawiają sytuacje, kiedy do Naszych adwokatów z Jeleniej Góry trafiają osoby, które chciałyby uregulować kwestie rodzinne i dokonać nabycia spadku po osobie, która zmarła kilka czy kilkanaście lat temu. Tworzy nam się wówczas spore drzewo genologiczne, które ma wyjawić kto, po kim i w jakim udziale nabył spadek. Kwestie te komplikują również zmiany ustawowe. Krąg spadkobierców i zasady nabywania spadku określają przepisy ustawy – Kodeks cywilny.
Nabycie spadku na podstawie testamentu
W Naszej Kancelarii w Jeleniej Górze coraz częściej spotykamy się z nabyciem spadku na podstawie testamentu. Trudno wskazać czy to kwestia ludzi czy czasów, ale chętniej korzystamy z możliwości rozporządzenia majtkiem po swojej śmierci jeszcze za życia. W testamencie szczegółowo wskazujemy kto i w jakim udziale nabywa spadek, możemy w nim dokonać wydziedziczenia, a tym samym wykluczyć kogoś z możliwości ubiegania się o zachowek. W dalszym ciągu największą popularnością cieszą się testamenty sporządzone w formie aktu notarialnego, lecz trzeba pamiętać, że taki sam skutek wywołuje testament w swojej zwykłej formie, czyli pisemny.
Do dziedziczenia testamentowego dochodzi tylko wtedy, kiedy spadkobierca pozostawił po sobie ważny testament. Nasi adwokaci z Jeleniej Góry bardzo często prowadzą sprawy podważające skuteczność i ważność testamentu, lecz nie o tym dzisiejszy wpis. W tym miejscu jednak pewna dygresja, że sporządzając samodzielnie testament warto to zawsze skonsultować z prawnikiem, aby nie narazić się, że będzie on dotknięty jakimikolwiek wadami prawnymi.
Notariusz czy adwokat do nabycia spadku na podstawie testamentu?
Nabycie spadku na podstawie testamentu jest możliwe zarówno przed Notariuszem, jak i przed Sądem. O tym, czy możesz dokonać czynności przed Notariuszem musisz upewnić się już u samego Rejenta. W Kancelarii Notarialnej zostaną Ci wskazane jakie dokumenty musisz zgromadzić i przedłożyć do aktu oraz w jaki sposób nabycie spadku będzie przebiegać. Jedną z przesłanek dokonania czynności nabycia spadku u Notariusza jest konieczność stawienia się na czynności wszystkich spadkobierców, którzy są w tym zakresie zgodni. Nasza Kancelaria Adwokacka w Jeleniej Górze pomaga w zgromadzeniu dokumentacji do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia (mowa tu w szczególności o uzyskaniu aktów stanu cywilnego), jak i uczestniczy w samych czynnościach. Jeżeli z jakiś względów nie masz możliwości sporządzenia Aktu Poświadczenia Dziedziczenia o stwierdzenie nabycie spadku musisz wystąpić na drogę sądową. Postępowanie spadkowe przeprowadzi Sąd, który w orzeczeniu kończącym sprawę, tj. w postanowieniu o nabyciu spadku określi kto i w jakim udziale nabył spadek.
Nabycie spadku na podstawie ustawy Jelenia Góra.
Nabycie spadku na podstawie testamentu jest fakultatywne i dochodzi do niego wtedy, gdy spadkodawca pozostawił po sobie testament. W przypadku braku takiego testamentu albo w przypadku gdy zachodzi konieczność jego podważenia konieczne jest przeprowadzenie postepowania spadkowego przez Sądem. Mówimy wówczas, że dochodzi do tzw. dziedziczenia ustawowego, które określają przepisy Kodeksu Cywilnego – art. 932 KC (Kodeksu Cywilnego) i następne oraz przepisy ustawy – Kodeks Postępowania Cywilnego.
Krąg spadkobierców, czyli kto po kim dziedziczy z ustawy wyjaśnia adwokat Jelenia Góra.
Ustawodawca wprowadza pewną hierarchię; krąg osób, które mogą dziedziczyć po sobie. Inaczej będzie następowało nabycie spadku, gdy spadkodawca pozostawił po sobie żonę i dzieci, a inaczej, gdy był bezdzietnym kawalerem. Kto i w jakiej kolejności po sobie dziedziczy sztywno zostało określone przez ustawodawcę i nie ma w tym zakresie żadnych wyjątków.
- NABYCIE SPADKU MAŁŻONEK I DZIECI
W pierwszej kolejności powołanymi do spadku z ustawy są małżonek i dzieci. Celem ustawodawcy było, aby dziecko spadkodawcy zawsze miało pierwszeństwo w dziedziczeniu po nim. Dziedziczenie następuje wraz z małżonkiem spadkodawcy, który nie może nabyć mniej niż ¼ udziału w tym spadku. Jeżeli jednak małżonek nie dożył otwarcia spadku to do całości spadku powołane są jedynie dzieci spadkodawcy. Co, gdy zdarzy się tak, że dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku? W tym przypadku udział spadkowy, który by przypadł temu dziecku, przypada jego dzieciom, tj. wnukom spadkodawcy i ewentualnie dalszym jego zstępnym.
- NABYCIE SPADKU MAŁŻONEK I RODZICE
Jeżeli jednak spadkodawca nie posiada dzieci (ani wnuków czy prawnuków), to do kolejnej grupy dziedziczenia powołani są łącznie małżonek i rodzice. Zgodnie z art. 932 KC udział małżonka wynosi ½ spadku, zaś każdego z rodziców po ¼ spadku. Gdy spadkodawca nie pozostawił małżonka ani zstępnych to do całości spadku powołani są jego rodzice w częściach równych.
- NABYCIE SPADKU RODZEŃSTWO
Kolejny krąg spadkobierców to rodzeństwo, które dziedziczy tylko wtedy, gdy jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, wówczas udział spadkowy, który przypadłby temu rodzicowi przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. A zatem rodzeństwo dojdzie do dziedziczenia wyłącznie w miejsce rodziców. Co, gdy i rodzeństwo nie dożyło otwarcia spadku? W tej sytuacji udział spadkowy, który przypadłby rodzeństwu przypada jego zstępnym. Gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie zstępnych, rodziców i rodzeństwa a jedynie małżonka to dopiero wówczas cały spadek przypada małżonkowi. No dobrze a co, gdy brak zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa? Wówczas mamy kolejną grupę spadkobierców: dziadkowie i dalsi kuzyni.
- NABYCIE SPADKU PRZEZ DZIADKÓW I DALSZĄ RODZINĘ
Zgodnie z dyspozycją art. 934 KC udział każdego z czwórki dziadków wynosi po ¼ spadku, a jeżeli któreś z nich nie dożyło otwarcia spadku jego udział przypadnie jego zstępnym (rodzeństwu rodziców zmarłego). Do spadku powołane zostaje wówczas wujostwo spadkodawcy, a w przypadku ich śmierci, również kuzyni (czyli zstępni wujostwa).
- NABYCIE SPADKU PRZEZ PASIERBÓW
Dziedziczenie przez pasierbów, czy jest to możliwe? A i owszem. Pasierbowie, tj. dzieci małżonka spadkodawcy mogą dziedziczyć, gdy w momencie śmierci spadkodawcy nie ma możliwości wskazania krewnych spadkodawcy.
- NABYCIE SPADKU PRZEZ GMINĘ LUB SKARB PAŃSTWA
Gdy już ww. ścieżka spadkobrania się wyczerpała, tj. spadkodawca nie pozostawił małżonka, krewnych, dzieci małżonka itd. to do dziedziczenia z ustawy zostaje powołana gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a gdy ostatniego miejsca zamieszkania nie da się ustalić albo jego ostatnie miejsce zamieszkania znajdowało się za granicą, to spadek przypada Skarbowi Państwa jako ostatniemu już uprawnionemu spadkobiercy ustawowemu.
Powołanie do spadku.
Pamiętajmy, że powołanie do spadku nie oznacza jeszcze przyjęcia spadku. Osoba znajdująca się w kręgu spadkobierców, która zostaje powołana do spadku ma prawo do zadecydowania czy spadek przyjąć czy go odrzucić. Możliwość ta jest jednak obwarowana 6-miesięcznym terminem. Przyjęcie lub odrzucenie spadku Jelenia Góra, Bolesławiec jak i każde inne miasto w Polsce – oświadczenie o przyjęciu spadku wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku może być złożone zarówno przed Notariuszem jak i przed Sądem Rejonowym. Jeżeli miejscem zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie jest Jelenia Góra (czy miejscowości jej podległe) właściwym do odebrania oświadczenia będzie Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze mieszczący się przy ulicy Mickiewicza 21. Notariusz lub Sąd takie oświadczenie prześle niezwłocznie do sądu spadku.
Który to jest sąd spadku?
Sprawy z zakresu dziedziczenia, zachowku, zapisu, polecenia czy też innych rozrządzeń testamentowych wytacza się wyłącznie przez sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. Gdy miejsca pobytu nie da się ustalić w Polsce to właściwym będzie sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.